دوبی, کسب و کار
«بازار مرشد» با رستوران‌های ایرانی و اسامی مغازه‌ها به زبان فارسی در بخش قدیمی دوبی در دهه‌های اخیر مرکز معاملات تجاری کوچک با ایران بوده است. ولی این وضعیت در حال تغییر است.
تقریبا یکی از هر ده مغازه، بسته یا تابلوی «برای اجاره» بر در آن نصب شده است. اکنون تعداد تجار هندی و پاکستانی بسیار بیشتر از ایرانی‌هاست.
خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشته است: تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا فعالیت تجار و مغازه‌داران ایرانی که هنوز به کار ادامه می‌دهند دشوارتر شده است. دوبی برای مدت مدیدی یکی از حلقه‌های اصلی تماس ایران با خارج بوده ولی با اجرای تحریم‌ها تجارت بین دو کشور کاهش یافته است.
زعفران، مواد غذایی و پوشاک که تجار ایرانی در این بازار می‌فروشند تحریم نشده‌اند ولی آنها می‌گویند شرایط معامله بدتر شده است.
بانک‌های امارات متحده عربی در هراس از مجازات آمریکا ارائه خدمات و معامله با مشتریان ایرانی را کاهش داده‌اند. معامله با ریال که امسال حدود ۷۰ درصد ارزش خود را در برابر دلار از دست داده است، مطمئن نیست.
آفتاب حسن، تاجر ایرانی و عضو شورای بازرگانان ایرانیان در دوبی می‌گوید: «بسیاری از ایرانی‌ها مغازه خود را تعطیل کرده و فعالیت در دوبی برای آنها دشوارتر شده است».
به گفته او، برخی به دنبال ترک دوبی و انتقال تجارت خود به نقاط دیگر هستند.
تحت تاثیر دشوار شدن معاملات بانکی برای ایرانیان در دوبی صادرات محصولات سایر کشورها به ایران از طریق بندر و فرودگاه دوبی به خطر افتاده است.
طبق آمارهای صندوق بین‌المللی پول سال گذشته ۲۹ درصد از واردات ۷۱.۵ میلیارد دلاری ایران از طریق امارات متحده عربی و بخصوص دوبی به آن کشور منتقل شده است.
حجم تجارت بین ایران و امارات متحده عربی که در دسامبر پارسال حدود ۲.۵ میلیارد دلار بود در ماه ژوئیه امسال به ۱.۷۵ میلیارد دلار کاهش یافت. در سال ۲۰۱۴ و اوج دور قبلی تحریم‌ها حجم معاملات دو کشور ماهانه حدود ۱.۹ میلیارد دلار بود.
مهرداد عمادی، اقتصاددان ایرانی ساکن لندن، می‌گوید کاهش ارزش ریال در ماه‌های قبل از اجرای تحریم‌ها یکی از دلایل مهم کاهش واردات ایران است چون خرید کالاهای خارجی گران‌تر شده ولی حقوق‌ها افزایش نیافته و در نتیجه مردم کمتر خرید می‌کنند.
به گفته او، تحت تاثیر فشارهای آمریکا بانک‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس از معامله با ایران نگران هستند و این باعث شده که نقل‌وانتقال پول برای معاملات دشوارتر شود.
یک تاجری ایرانی در بازار مرشد می‌گوید بانک‌های دوبی بدون امضای مشترک یک شهروند امارات متحده عربی برای ایرانی‌ها حساب باز نمی‌کنند و مدارک زیادی طلب می‌کنند. به گفته او، نقل‌وانتقال پول از طریق بانک تقریبا غیرممکن شده است.
رئیس بانک مرکزی امارات متحده عربی چندی پیش گفت بانک‌های این کشور به دلیل مناسبات مالی با بانک‌های آمریکایی در مورد معامله با ایران احتیاط می‌کنند. او افزود بانک ملی و بانک صادرات به فعالیت خود در این کشور ادامه خواهند داد.
یک سخنگوی وزارت اقتصاد امارات متحده عربی به خبرگزاری رویترز گفت اين کشور از تحریم‌های آمریکا کاملا تبعیت می‌کند.
بانک مرکزی ایران ماه گذشته اعلام کرد بانک‌های امارات متحده عربی دیگر برای تجار ایرانی انتقال ارز انجام نمی‌دهند و ایران برای مرکز فعالیت‌های بانکی خود در منطقه به دنبال گزینه‌های دیگر است.
دوبی که بیش از یک قرن با ایران مناسبات تجاری فعالی داشته و بیش از ۲۰۰ هزار نفر از جمعیت آن (بالای پنج درصد) ایرانی هستند در سال‌های قبل نیز به نوعی با فشار تحریم‌ها کنار آمده و تجار همیشه راهی برای معامله پیدا کرده‌اند.
برخی از تجار ایرانی برای معاملات بانکی از حساب بانکی اتباع کشورهای دیگر استفاده کرده و یا با معامله مستقیم کالا در برابر کالا مشکل انتقال ارز را دور زده‌اند.
اما دولت باراک اوباما در اجرای همه تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران سختگیری زیادی نمی‌کرد و چند مورد کوچک از راه‌های مناسبات تجاری و بانکی را باز گذاشته بود.
به نظر می‌رسد دولت دونالد ترامپ در این زمینه سختگیرانه‌تر عمل خواهد کرد.
در سال ۲۰۱۱ اعضای شورای بازرگانان ایرانیان دوبی ۵۰۰ نفر عضو داشت ولی این رقم اکنون به ۵۰ نفر کاهش یافته است.
حسین اسرار حقیقی، یک تاجر ایرانی و عضو این نهاد که ۳۷ سال ساکن دوبی است، می‌گوید یکی از دلایل کاهش تعداد اعضاء این است که بسیاری از تجار در دوران تحریم‌ها علاقه‌ای به ارتباط با این نهاد ندارند.
به گفته او، برخی از تجار ایرانی به فکر رفتن به ترکیه و یا اروپا هستند.
در پی کاهش فزاینده قیمت سهام شرکت‌ها در بورس و فرابورس، یک کارشناس بازار سرمایه گفت: فضای کنونی کسب‌وکار مقداری به کاهش قیمت‌ها در بورس دامن زده است اما به آینده سرمایه‌گذاری در بورس امیدواریم و از ماه آینده با آمدن گزارش‌های ماهانه و ۹ ماهه شرکت‌ها، قبل از عید افزایش خوبی را در قیمت سهام شاهد خواهیم بود.
ابوالقاسم آقادوست در گفت‌وگو با ایسنا، در پاسخ به این‌که علت اصلی کاهش قیمت‌ها در بورس تهران در روزهای اخیر چیست؟ اظهار کرد: در مقطعی از سال ۱۳۹۲ نیز شاهد بودیم که قیمت سهم‌ها در بورس اوراق بهادار تهران افزایشی و پس از مدتی با کاهش روبرو شد. در نتیجه تعدادی از سرمایه‌گذاران آن حادثه تاریخی را به یاد دارند و براساس آن، امروز نیز تصمیم می‌گیرند.
وی ادامه داد: این اتفاق برای بورس‌های دنیا کاملا طبیعی است، چراکه خیلی از سرمایه‌گذاران در چنین شرایطی حس می‌کنند تا دیر نشده باید سهام خود را بفروشند تا بیش از این ضرر نکنند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: البته ریزش قیمت‌های بازار سهام در روزهای اخیر مجموعه دلایلی دارد که باعث ریزشی شدن قیمت‌ها شده است. اول از همه می‌توان به وضعیت کلیِ اقتصاد اشاره کرد. افراد ریسک‌گریز در این فضا سبد سهام خود را کوچک می‌کنند و هزینه تامین مالی‌شان را کاهش می‌دهند. به خصوص حقوقی‌هایی که سهم‌شان در سود است.
آقادوست افزود: دیگر علتی که می‌توان بیان کرد کاهش قیمت جهانی مواد اولیه است که تاثیر بسزایی روی قیمت سهام دارد.
وی ادامه داد: علاوه بر همه این‌ها گزارش نه چندان خوب خیلی از شرکت‌ها به خصوص خودرویی‌ها به شرایط منفی بازار دامن زده است. بحث قیمت خودروها هنوز مشخص نیست و به صورت شفاف مطرح نمی‌شود.
به اعتقاد این کارشناس بازار سرمایه، در مجموع غیرشفاف بودن فضای کسب وکار از جمله عوامل اصلی ریزش قیمت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران است. این موضوعات بسیاری از سرمایه‌گذاران را مجبور کرده که فعلا برای تصمیم‌گیری دست نگه دارند.
البته آقادوست چشم‌انداز مثبتی را برای بازار سرمایه متصور شد و پیش‌بینی کرد که این اصلاح قیمت‌ها بیشتر، زمانی است و اگر وارد آذرماه شویم با آمدن گزارش‌های ماهیانه و ۹ ماهه شرکت‌ها قبل از عید افزایش خوبی را در قیمت سهام شاهد هستیم. اما ممکن است در کوتاه مدت (یکی - دو هفته) این اتفاق نیفتد و ما همچنان شاهد اصلاح زمانی قیمت‌ها باشیم.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: خیلی از شرکت‌های صادرات محور به قیمت‌های ارزی که به صورت لحظه‌ای در بازار معامله می‌شود نمی‌توانند اتکاء و سود خود را حساب کنند. از طرفی بحث دلار نیمایی وجود دارد که سازوکار خود را دارد. درست است که در زمانی دلار در بازار آزاد قیمت بالایی داشت، ولی در عمل این قیمت‌ها برای خیلی از شرکت‌ها قابل وصول نبوده و همیشه قیمت‌های پایین‌تری دست‌شان را می‌گرفت، ولی بازار سرمایه با قیمت‌های بازار آزاد شرکت‌های صادرات محور را تهدید نمی‌کند.
آقادوست معتقد است در حداقل قیمت‌هایی که این شرکت‌ها می‌توانند دلارشان را بفروشند باز هم سهم‌شان ارزنده است. اما در عین حال فضای روانی سرمایه‌گذاری روی سرمایه‌گذاران اثرگذار بوده که ریسک‌گریزها نیز دست نگه داشتند تا فضا شفاف‌تر شود. البته سرمایه‌گذاران نباید اسیر هیجان شوند و به آنها توصیه می‌شود با هیجان تصمیم نگیرند و به مسائل بنیادی شرکت‌ها نیز توجه داشته باشند.
